Een veranderende standaard
De circulaire aanpak bekijkt gebouwen in termen van de grondstoffen en hulpbronnen die ervoor nodig zijn en het afval dat ze produceren. De duurzaamheid van een gebouw en wat het te bieden heeft vormen de kern van het hele proces. De uitdaging is om uit die componenten van het bouwproces het maximum te halen qua duurzaamheid en ruimte. Daarnaast is het de bedoeling om deze op een economisch verantwoorde manier te recycleren om hun impact op het milieu te beperken. Onder de circulaire aanpak vallen alle stadia van de levenscyclus van materialen: ecodesign, milieu-impact en afvalsortering ter plaatse en recyclage in de afbraakfase. In dit soort projecten nemen natuurlijke materialen als houtconstructies en isolatie met hout- of hennepwol een centrale plaats in. Het Monteco-gebouw dat LeasInvest Real Estate bouwde in samenwerking met ION valt met name op door zijn ‘smart’ technologie en houtskeletbouw. Het is bovendien dit gebouw aan de Montoyerstraat dat de bank Nagelmackers met de hulp van BNP Paribas Real Estate uitgekozen heeft om haar nieuwe hoofdkwartier in onder te brengen (1).
[1] Lees het persbericht van 7 juli 2021: https://www.realestate.bnpparibas.be/en/market-research-and-insights/news-and-surveys/property-management-and-environmental-responsibility
Anti-vicieuze cirkel
Circulariteit steunt op het engagement van alle spelers in het bouwproces: aannemers, projectmanagers, fabrikanten van bouwmaterialen, diverse partijen die actief zijn op de bouwplaats en specialisten in afvalverwerking. Het vastgoedbeheer draagt ook bij tot dit bevorderende circulaire proces (het tegenovergestelde van een vicieuze cirkel) door bijvoorbeeld uitrusting zoals verwarmingstoestellen en meubilair te hergebruiken. Gebruikte componenten een nieuwe bestemming geven via recyclage kan bovendien een bron van inkomsten zijn.
Uitdagingen voor de bouwsector in Europa
Europees actieplan
Het plan dat in maart 2020 werd gepubliceerd door de Europese Commissie (2) bevat richtlijnen voor de bouwsector die tegen 2021 moeten worden uitgerold in het kader van een “uitgebreide strategie voor een duurzame bebouwde omgeving”. Naast andere maatregelen gaat het onder meer over een herziening van de bouwproductenverordening, met inbegrip van de mogelijke invoering van vereisten inzake de gehalten aan gerecycleerd materiaal, digitale logboeken voor gebouwen en het gebruik van het beoordelingskader met level(s) met het oog op de levenscyclusbeoordeling voor materialen in overheidsopdrachten (3).
Circulaire gebouwen hebben een mooie toekomst in het verschiet, als tenminste bepaalde kwesties correct worden aangepakt, zoals de organisatie van de inzamelings- en recyclageprocedures en het engagement van de projectbeheerders.
[2] https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:9903b325-6388-11ea-b735-01aa75ed71a1.0023.02/DOC_1&format=PDF
[3] Pagina’s 12 en 13: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:9903b325-6388-11ea-b735-01aa75ed71a1.0023.02/DOC_1&format=PDF
Uitdagingen voor de bouwsector in Europa
De bebouwde omgeving vertegenwoordigt ongeveer 50% van al het gewonnen materiaal en de bouwsector is verantwoordelijk voor meer dan 35% van de totale afvalproductie, maar een grotere materiaalefficiëntie zou 80% van de broeikasgasemissies van gebouwen kunnen besparen.
Het concept van een circulaire economie staat centraal wanneer het gaat over hulpbronnenbeheer. Het is vooral van essentieel belang tijdens de bouw- en renovatiefases van gebouwen en met name wanneer het gaat over het sorteren en recupereren van bouwplaatsafval en het hergebruiken van kantoormateriaal en -benodigdheden.
In de Noordwijk in Brussel wordt één project gezien als een model van circulariteit in de vastgoedsector. Op de site van de torens WTC 1 & 2 krijgt het multifunctionele project ZIN van Befimmo met een oppervlakte van meer dan 110.000 m² stilaan vorm. In een interview met Bouwkroniek.be (4) bevestigde de Belgische ontwikkelaar dat maar liefst 65% van de componenten van de vroegere gebouwen hergebruikt zal worden. Het enige dat momenteel overeind blijft van de torens WTC 1 en 2 zijn de liftkokers.
