Nathalie Charles, Deputy Chief Executive Officer of BNP Paribas Real Estate in charge of Investment Management, is ervan overtuigd dat naar kantoor gaan een centrale rol zal blijven innemen in ons werkleven. Tijdens een recent gesprek met ULI benadrukte ze het belang van onze professionele omgeving om onze zintuigen te stimuleren, om innovatie en creativiteit aan te moedigen en om onze work-life balance te behouden.
Op kantoor komen onze vijf zintuigen aan hun trekken. Dat is van essentieel belang en gebeurt niet voldoende wanneer we 100% thuis werken. Tijdens videoconferenties zien we elkaar slechts gedeeltelijk en verstaan we elkaar soms moeilijk door een slechte verbinding. En fysieke interactie met de omringende omgeving of elkaar de hand schudden is natuurlijk uit den boze. Vroeger gebeurde vergaderen al snel bij een kop koffie of een hapje, maar ook dat mag nu niet. Frustrerend aan achter een scherm werken in plaats van op kantoor is bovendien dat bepaalde zintuigen worden uitgeschakeld. Daarom willen gebruikers graag terug naar kantoor. Nathalie Charles is stellig: "De kracht van een succesvolle kantooromgeving zit in de centrale rol die is weggelegd voor het menselijke aspect."
De weg van en naar kantoor
Vroeger werd het pendelen van en naar kantoor door velen als een enorme belasting beschouwd. Maar nu dat niet hoeft, is het enigszins verwonderlijk te merken hoe erg de mensen het missen. “Beweging zorgt voor dynamiek en markeert de scheiding tussen werk en privé. We missen het stappen, het fietsen of de autorit naar het werk. Dat gebrek aan beweging maakt ons statisch, zowel fysiek als mentaal", legt Nathalie Charles uit.
Wat blijkt: rituelen nemen een belangrijke plaats in ons leven in. Zowel in ons privé- als in ons werkleven hebben we die nodig om ons veilig en geborgen te voelen.
Volgens mij is voor kantoren een grote toekomst weggelegd. In een kantooromgeving draait het om de mensen, want als mens zijn we altijd uit op interactie met anderen, zowel professioneel als persoonlijk. Die interactie helpt ons ideeën te ontwikkelen en te innoveren, en het kantoor speelt een belangrijke rol als facilitator van die interactie.
Het bestaande vastgoedpark vernieuwen
Door de significante daling van de bezettingsgraad van de kantoren is er veel gediscussieerd over de vraag of kantoren geen herbestemming kunnen krijgen, met name om iets te doen aan het woningtekort in tal van Europese steden. Nathalie Charles is echter van mening dat kantoren nog steeds een belangrijk deel uitmaken van het vastgoedaanbod in de steden.
Wanneer ik het hele vastgoedspectrum bekijk in steden als Londen, waar sommige gebouwen echte celebrity’s zijn, zie ik stock, en niet zozeer een keerpunt voor 2021. Ik zie miljoenen m² bestaande kantoren die kantoren moeten blijven. Alle innovatiekracht ten spijt is het eigenlijk simpel: als die gebouwen getransformeerd hadden kunnen worden tot woongelegenheid, was dat wel gebeurd. Jammer genoeg werkt het zo niet in de vastgoedsector, maar moeten we eerder zoeken naar manieren om die bestaande kantoren duurzamer te maken en beter af te stemmen op onze toekomstige professionele behoeften.
Het idee om het bestaande kantorenpark om te bouwen mag de laatste jaren dan wel meer bijval gekregen hebben, maar in werkelijkheid is het makkelijker gezegd dan gedaan. Uit een rapport van ULI blijkt dat Europese en Amerikaanse steden mooie programma’s hebben voorgesteld om kantoren om te vormen tot woongelegenheid, maar “er wel precies de juiste hoeveelheid overschot aan kantoorruimte op de markt moet zijn opdat die markt de omvorming van deze ruimtes tot woningen (of hotels) als antwoord op de reële vraag naar woongelegenheid kan dragen zonder dat het geheel van bedrijven dat nodig is voor een gezonde plaatselijke economie daarvoor de prijs betaalt." Eventuele kantoortransformatieprojecten moeten dus zorgvuldig worden geselecteerd op hun haalbaarheid, want niet alle kantoren zijn geschikt voor herbestemming als woongelegenheid.
De oplossing is volgens Nathalie Charles innovatie gebruiken om kantoren dynamischer te maken, om ze aantrekkelijk te maken en af te stemmen op onze toekomstige behoeften. Ze legt uit: “We beleven momenteel een periode met veel wrijving en vragen, wat zorgt voor heel wat onzekerheid. De komende jaren zullen tal van innoverende ingrepen een antwoord bieden op deze uitdagingen, om te komen tot een zo sterk mogelijke kantoormarkt."
Eenzaamheid weegt zwaar
Na de eerste lockdown in Frankrijk heeft Nathalie Charles er een punt van gemaakt tijd door te brengen met mensen van de generaties Y en Z, om te weten wat voor beeld zij zich van het leven op kantoor hadden gevormd en welk effect de lockdown op hen had gehad. "Ik wilde vooral weten of ze blij waren terug op kantoor te zijn. In die gesprekken gaven collega’s uit verschillende landen massaal te kennen dat ze vooral niet geïsoleerd willen raken", vertelt Nathalie Charles.
Van de nieuwkomers die nog maar pas afgestudeerd zijn en hun plek op de werkvloer nog moeten vinden tot de -30-jarigen die laten weten graag naar kantoor te willen komen: er zijn verschillende redenen waarom de jongere generaties terug naar kantoor willen. Nathalie Charles: "Ze willen leren, wat veel makkelijker en efficiënter gaat als ze iemand kunnen vragen om er even bij te komen zitten. Ze willen deel uitmaken van een gemeenschap en even thuis weg zijn, waar soms weinig plaats is of veel drukte bij mensen met een jong gezin. Daarom verlangen ze erg naar een kantoor dat een weerspiegeling is van hun verwachtingen en de manier waarop ze willen werken."
